Deprem büyüklüğünün ardındaki teknoloji: Richter ve Moment

Bu sabah saat 04.17’de, merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7.4 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

Yerin 7 kilometre altında meydana gelen deprem sonrası ilk belirlemelere göre, bazı illerde evlerin yıkıldığı ve göçük altında kalanların olduğu öğrenildi.

Ülkemizde meydana gelen depremlerde, Kandilli Rasathanesi ile AFAD’ın açıkladığı büyüklükler genellikle uyuşmuyor. Çünkü depremler, farklı yöntemlerle ölçülebiliyor.

Deprem nasıl ölçülür

Kandilli ve AFAD’ın kullandığı ölçüm birimleri birbirinden farklı. Şimdi gelin bu değerlerin ne anlama geldiğine yakından bakalım:

Kandilli Rasathanesi, depremin büyüklüğünü “kırılan yüzeyin büyüklüğünü ve dolayısıyla ortaya çıkan enerjinin düzeyini belirten bir ölçü” olarak tanımlıyor.

AFAD ise “depremin ortaya çıkardığı toplam enerjiyi karakterize eden, aletsel ölçüm ve hesaplama sonucunda bulunan değere” depremin büyüklüğü adının verildiğini söylüyor.

Depremin büyüklüğünü ölçmek için 5 farklı yöntem kullanılıyor. İşte Kandilli ile AFAD arasındaki büyüklük farkı da burada ortaya çıkıyor.

1. Yerel büyüklük (ML)

Richter tarafından önerilen ve Richter ölçeği olarak bilinen yöntem. Ses dalgaları ölçülerek, depremin büyüküğü tespit ediliyor. Ancak bu yöntemle şiddetli depremlerin ölçülmesi yapılamıyor.

2. Moment büyüklüğü (MW)

Bu yöntem, diğerlerine göre en güvenilir ölçüm yöntemi olarak biliniyor. Bilim dünyasında, eğer bir deprem için moment büyüklüğü hesaplanabilmişse, diğer büyüklük türlerine gerek kalmadığı düşünülüyor.

Bu, hesaplaması en karmaşık yöntem ve 4’ün üzerindeki depremler için kullanılıyor.

3. Süreye bağlı büyüklük (MD)

Sarsıntının sismometre üzerinde yarattığı titreşimle ölçülür. Bu yöntem, 5’ten küçük depremler için kullanılıyor.

4. Yüzey dalgası büyüklüğü (MS)

Yerel Büyüklük ve Süreye Bağlı Büyüklük yöntemlerinin yetersiz kaldığı, 6’nın üzerindeki depremlerde kullanılıyor. Yüzeyden yayılan dalgalar ölçülerek, büyüklük tespit ediliyor. Ölçüm yapılan mesafe arttıkça bu yöntemin güvenirliği de artıyor.

5. Cisim büyüklüğü (MB)

Yüzey dalgaları yerine, derinliklere inen dalgaların ölçüldüğü yönteme deniyor.